Pek çok anne-baba çocuklarına sağlıklı sınırlar koyma konusunda hemfikir. Ancak bu sınırların nasıl koyulması gerektiği konusunda ise kafalar karışık.
Pek çok anne-baba çocuklarına sağlıklı sınırlar koyma konusunda hemfikir. Ancak bu sınırların nasıl koyulması gerektiği konusunda ise kafalar karışık.
Çocuklar için sınırların yokluğu oldukça kaygı verici bir durumdur ve kaygı düzeyi normalden yüksek olan çocuklar daha tepkilidir. Eğer çocuğunuza sınır koymaz ve onaylamadığınız bir davranışı gerçekleştirmesine izin verirseniz, çocuğunuzun o davranışının yanlış olduğunu öğrenme şansını elinden almış olursunuz.
Sağlıklı sınır koymak; çocuğa bir beklenti ya da kuralı ona kendini güvende hissettirerek, rahat edebileceği alanları belirleyerek öğrettiğimiz, çevrelerindeki dünya ile nasıl etkileşim kuracaklarını daha iyi anlamalarına yardımcı olan ve her bireyin gelişiminde önemli rol oynayan bir süreçtir.
Sağlıklı sınırlar çocuklara güvenlik duygusu sağlar. Aynı zamanda kişisel sınırlarını koymayı, başkalarına saygı duymayı ve kendi eylemleri için sorumluluk almayı öğrenmelerine destek olur. Büyüdükçe de öz disiplin, sağlıklı iletişim ve sağlıklı ilişki kurma gibi becerileri kazanmalarına yardımcı olur. En önemlisi de hayır demenin önemini anlamalarını ve kendi kararlarını olumlu bir şekilde vermelerini sağlar.
Peki, Çocuklara Nasıl Sağlıklı Sınırlar Koyabiliriz?
- Çocuğunuzun içinde bulunduğu yaş özelliklerini fiziksel, zihinsel ve psiko-sosyal gelişimi ile ilgili yeterliliklerini araştırıp öğrenin.
- Çocuğunuzu iyi tanırsanız ve doğru gözlemlerseniz sevgi, ilgi ve şefkatinizi onların anlayacağı dilden gösterebilirsiniz. Bu da çocuğunuzun ve sizin aranızdaki bağı güçlendirir ve birbirinizi anlamınıza yardımcı olur. Çocuğun hislerini, duygularını, arzularını gördüğünüzü ve onu anladığınızı çocuğa ifade edin.
- Çocuğunuzla ilgili davranış beklentileriniz konusunda gerçekçi, dürüst ve net olun. Hangi davranış kabul edilebilir hangi davranış kabul edilemez bunu bilmelerini ve anlamalarını sağlayın. Çocuğunuzun davranışlarını evde, okulda ya da sosyal ortamlarda gözlemlemeniz size bu noktada destek olacaktır.
- Çocuğunuzun duygularını, düşüncelerini, fikirlerini dinlemek için zaman ayırın. Çocuğunuzu dinlerken onu anlamaya çalışın. Bunu yapmak onların bakış açılarını görmenize ve ihtiyaçlarını anlamanıza yardımcı olur. Bu da sağlıklı sınırlar oluşturmanıza destek olacaktır.
- Sınırları ve sonuçları anlamalarına yardımcı olacak tutarlı kurallar ve rutinler oluşturun. Bu kural ve rutinleri oluştururken uygulanabilir, sürdürülebilir ve pratik olmasına dikkat edin. Çocuğun fiziksel özelliklerine, yaşına göre olmasına aynı zamanda da aile değerlerinizi doğru yansıttığından emin olun.
- Çocuğunuzun teknoloji kullanımlarını izleyin. Duygusal sağlıklarına zarar verebilecek, kendilerini duygusal ya da fiziksel zarara uğratabilecek herhangi bir tehlikeli faaliyette bulunmadıklarından emin olun.
- Çocuğunuza karşı her yönünüzle model olduğunuzu asla unutmayın. Çocuklarınızda görmek istediğiniz davranış ve değerleri modelleyin. Mesela çocuğunuzun saygılı bir birey olmasını istiyorsanız, sizin de çocuğunuza ve çevrenizdeki insanlara karşı saygılı olmanız gerekir. Sağlıklı sınırlar söz konusu olduğunda olumlu bir örnek oluşturmak önemlidir.
- Anne ve baba arasında bir tutarlılık olmalıdır. Annenin yapılmaması gerektiğini düşündüğü bir davranışa babanın izin vermesi ya da bunun tam tersi olduğunda çocuk sınırların esnek olduğunu ve bunu aşabileceğini düşünür. Çocuğun bakımında destek aldığınız bir yardımcı, büyük anne, büyük baba gibi kişilerin de bu sınırları koruduğundan emin olun.
Çocuklarda Sağlıklı Sınırlar Koyma
Psikolojik Danışman
Nur Gonca ERDOĞAN